สมองเสื่อม(Dementia)
(ศูนย์อายุรกรรม) ผู้เขียนบทความ : นายแพทย์ ภาณุพงศ์ บำรุงจิตต์
ภาวะสมองเสื่อม(Dementia)
ภาวะสมองเสื่อม คือ ภาวะที่มีการถดถอยของความสามารถในการทำงานของสมองและส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของผู้ป่วย โดยอาการของภาวะสมองเสื่อม อาจพบได้หลายรูปแบบ ดังนี้
- ความทรงจำบกพร่อง
- ความผิดปกติในเรื่องการสื่อสารเข้าใจ
- ความสามารถในการตัดสินใจลดลง
- ไม่มีสมาธิในการทำงาน
สาเหตุของภาวะสมองเสื่อมแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่
- สาเหตุที่สามารถป้องกันและรักษาได้ แบ่งแยกตามสาเหตุได้ ดังนี้
- กลุ่มที่ใช้ยาบางชนิดต่อเนื่องเป็นเวลานาน เช่น ยานอนหลับ ยาทางจิตเวช
- กลุ่มโรคซึมเศร้า
- กลุ่มโรคทางเมตาบิลิกและต่อมไร้ท่อ เช่น โรคเบาหวาน ไทรอยด์
- กลุ่มโรคความเสื่อมทางตาและหู
- ภาวะน้ำคั่งในโพรงสมอง
- กลุ่มโรคเนื้องอกในสมองหรือมีรอยโรคในสมอง
- โรคติดเชื้อบางชนิด เช่น การติดเชื้อซิฟิลิส การติดเชื้อเอชไอวี
- กลุ่มที่เกิดจากภาวะการขาดสารอาหารบางอย่าง เช่น ขาดวิตามินบี12 โฟลิก
- สาเหตุที่ไม่สามารถป้องกันได้ แต่สามารถให้การรักษาและชะลอการดำเนินของโรคได้
โดยส่วนใหญ่จะป็นโรคที่เกิดจากความเสื่อมของเซลล์สมอง ซึ่งอาจเกิดได้หลายปัจจัยที่แตกต่างกัน โรคที่รู้จักกันเป็นส่วนใหญ่คือ อัลไซเมอร์ ซึ่งจะพบได้ส่วนใหญ่กับปัญหาด้านความทรงจำ
แนวทางการรักษา
เน้นการรักษาที่สาเหตุ ซึ่งต้องอาศัยการตรวจพบอย่างรวดเร็วก่อนที่จะมีอาการชัดเจนจนส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน ซึ่งปัญหาของผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมส่วนใหญ่ที่ไม่ค่อยตอบสนองต่อการรักษา เนื่องจาก เริ่มรักษาเมื่อการดำเนินโรคเกิดขึ้นมานานและมีอาการมากแล้ว
การตรวจทั่วไปและตรวจพิเศษ
- ตรวจสุขภาพประจำปีเป็นประจำทุกปี
- การตรวจด้วยเครื่องสร้างภาพด้วยสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
- การพันธุกรรม(Genetic testing)ในครอบครัวที่มีประวัติเป็นโรคสมองเสื่อม
- การประเมินอาการร่วมกับแพทย์ด้วยแบบคัดกรองภาวะสมองเสื่อม
เนื่องจากภาวะสมองเสื่อมยังมีสาเหตุและรายะละเอียดเพิ่มเติมอีกมากมาย หากมีอาการผิดปกติหรือข้อสงสัยของภาวะสมองเสื่อม แนะนำปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางระบบประสาท เพื่อรับคำแนะนำเพิ่มเติมที่จะเป็นประโยชน์ต่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพหากต้องเผชิญกับภาวะสมองเสื่อม
บทความประจำศูนย์